STYCZEŃ 2025r.

 

                                                 Wpływ głośnego czytania na rozwój dziecka

 

Regularne czytanie książek wspiera rozwój emocjonalny, poznawczy oraz społeczny maluchów i starszych dzieci. Ci, którzy od najmłodszych lat obcują z literaturą, mają większe zasoby słownictwa, rozwinięte umiejętności komunikacyjne i są bardziej kreatywni.

 

Zalety czytania książek

 

• Rozwijają język i słownictwo

Książki są źródłem nowych słów i pojęć, z którymi dziecko mogłoby się nie zetknąć w codziennym życiu. Nowe pojęcia i wyrażenia pomagają wzbogacić słownictwo dziecka, co przekłada się na lepszą komunikację i zdolność do wyrażania swoich myśli oraz uczuć. W książkach znajdują się słowa i struktury gramatyczne, które są dla dziecka źródłem inspiracji językowej, a ich regularne przyswajanie znacznie wpływa na rozwój kompetencji językowych.

• Rozwijają krytyczne myślenie

Czytanie wspomaga rozwój zdolności poznawczych i logicznego myślenia dziecka. Historie zawarte w książkach uczą myślenia przyczynowo-skutkowego, rozwijają umiejętność rozumienia związków między zdarzeniami oraz kształtują umiejętności analityczne. Książki, szczególnie te, które przedstawiają różnorodne wydarzenia, pomagają dzieciom lepiej zrozumieć, jak działa świat, i rozwijają zdolność do samodzielnego rozwiązywania problemów.

• Pobudzają fantazję i wyobraźnię

Książki umożliwiają dziecku tworzenie w wyobraźni własnych obrazów i światów, co wzmacnia jego zdolności twórcze. Dzięki literaturze, dzieci mogą „podróżować” w odległe miejsca, poznawać różnorodne kultury oraz wyobrażać sobie postacie o niezwykłych cechach i mocach. Pobudzanie wyobraźni przez literaturę sprzyja kreatywności, która jest kluczowym elementem rozwoju osobowości dziecka.

• Pomagają zdobywać nową wiedzę

Książki są skarbnicą informacji, które pomagają dziecku poznawać świat. Mogą dotyczyć różnorodnych dziedzin – od przyrody, przez historię, po technologię – i w ten sposób ułatwiają zdobywanie wiedzy na temat otaczającej rzeczywistości. Ilustracje zawarte w książkach wspierają wyobrażenie sobie dalekich miejsc czy nieznanych zwierząt, co wzbogaca wiedzę dziecka o świecie i poszerza jego horyzonty.

• Rozwijają empatię

Literatura, zwłaszcza bajki i opowiadania, pozwalają dziecku wczuć się w emocje i przeżycia innych ludzi. Poprzez utożsamianie się z bohaterami i ich historiami, dziecko uczy się rozumienia i współodczuwania emocji innych osób, co jest kluczowe dla rozwijania umiejętności społecznych i budowania zdrowych relacji z innymi.

• Uczą etyki

Książki zawierające przesłania moralne mogą wspierać dziecko w nauce wartości i norm społecznych. W wielu historiach znajdziemy bohaterów, którzy podejmują decyzje i działania na podstawie określonych wartości, takich jak uczciwość, odwaga czy lojalność. Dzięki literaturze, dziecko może zrozumieć, co oznacza być „dobrym” człowiekiem i jak ważne jest przestrzeganie zasad moralnych.

• Pomagają zrozumieć siebie

Czytanie pozwala dziecku lepiej zrozumieć swoje emocje, co jest nieocenione dla jego rozwoju emocjonalnego. Kiedy dziecko utożsamia się z bohaterami, zaczyna dostrzegać, że inni ludzie mogą mieć podobne uczucia i doświadczenia, co sprzyja budowaniu jego samoświadomości oraz refleksji nad własnym zachowaniem.

 

Wpływ czytania na aktywizację 5 obszarów kompetencyjnych: komunikacji, odpoczynku, inteligencji emocjonalnej, koncentracji i emocji.

1. Komunikacja: Czytanie poszerza doświadczenia językowe dziecka, rozwija słownictwo, uczy wyrażania myśli, wyrażania własnego zdania, werbalizowania uczuć i potrzeb. Przeczytane w książkach historie uczą dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych, odnajdywania zależności i wyciągania własnych wniosków. Kształtuje umiejętność samodzielnego myślenia, co jest ważne  w odniesieniu do właściwego funkcjonowania społecznego.

2. Odpoczynek: Czytanie książek to jeden z najlepszych sposobów relaksu – pozwala wyciszyć się, odpocząć od nadmiaru stymulacji i wrażeń, daje potrzebną współczesnym dzieciom ciszę, zwłaszcza po zbyt długim oglądaniu telewizji czy graniu na komputerze.

3. Inteligencja emocjonalna: Samodzielne czytanie wymaga od dziecka podjęcia wysiłku oraz wytrwania w nim do osiągnięcia celu, czyli przeczytania do końca. Wyrabia w dziecku cierpliwość i umiejętność oczekiwania na nagrodę odroczoną w czasie. Realizowanie przez dzieci zadań z tzw. Odroczonym efektem wpływa pozytywnie na rozwój ich inteligencji emocjonalnej, niezbędnej do właściwego funkcjonowania psychicznego.

4. Koncentracja: Umożliwia skupienie się na wykonywanym zadaniu, doprowadzenia działań do końca. We współczesnym świecie coraz więcej dzieci ma trudności z koncentracją uwagi, co wynika z nadmiernej liczby docierających do  nas bodźców.  Rodzice powinni wspierać dziecko we wszystkich aktywnościach, które pomagają wydłużyć czas koncentracji uwagi. Jedną z takich aktywności jest właśnie nauka czytania.

5. Emocje: Czytanie pomaga w poznawaniu sytuacji, z którymi dziecko się zetknęło, posłużyć za temat do rozmowy o trudnych emocjach. Bajki terapeutyczne polecane SA jako forma wsparcia emocjonalnego dziecka. Czytanie uczy empatii i wrażliwości.

• Traktujmy czytanie dziecku lub z dzieckiem jako rodzaj zabawy, wartościowej rozrywki
• Wzmacniajmy każdą sytuację, kiedy dziecko wykazuje zainteresowanie książką – ogląda okładkę, ilustracje. Okazujmy zainteresowanie, rozmawiajmy z dzieckiem o tym,
• Nie traktujmy czytania jako KARY!

 

 

 

 

GRUDZIEŃ 2024r.

Stymulująca rola bajki w rozwoju dziecka.

Czytanie to fantastyczny sposób na wspólne spędzenie czasu. Ale nie tylko.

Bajki dla dzieci to także doskonałe narzędzie stymulujące dziecięcy rozwój. Odzwierciedlają sposób myślenia i odczuwania przez co skutecznie wpływają na podświadomość malucha.

 

Baśnie i bajki przekazują dzieciom najważniejsze prawdy o życiu, w sposób ciekawy i skuteczny.

 Poprzez bajki i baśnie dzieci się uczą dokonywania wyboru i utrwalają dobre postawy.
Działają one na wyobraźnie i na serce dziecka, są ciekawe.

 Podczas opowiadania towarzyszy atmosfera bliskości i intymności, nadawca – odbiorca np. dziecko– matka (przed snem), nauczyciel - dziecko. Uczą życiowych ról.

Bajka dostarcza wzorców, ukazuje świat fantastyczny, w którym postacie bohaterów i ich losy maja charakter symboli i nie liczą się z prawami rządzącymi w świecie realnym. Są dzięki temu bardziej wyraziste, dostępne i piękne. Odpowiadają dziecięcemu ujmowaniu świata.

 Bajka nie przeszkadza rozwojowi realnej wiedzy dziecka o rzeczywistym świecie wręcz przeciwnie - przez kontrast pozwala, lepiej go zrozumieć i podporządkować zdobyte doświadczenie. Dziecko dzięki bajkom uczy się ujmować myślowo (wyobrażeniowo) całość życiowych zdarzeń, zdawać sobie sprawę z ich przebiegu, wiązać w myśl poszczególne fakty i podporządkować je „głównej myśli przewodniej”. Zatem bajka pobudzając fantazje i wyobraźnie, kształci mechanizmy wyobrażeniowe i rozszerza zakres jego doświadczeń.

Bajka pozwala chronić osobowość dziecka, daje możliwość gromadzenia siły do opanowania problemów życiowych i przeżyć wewnętrznych.

Po co dziecku bajki?

Rola bajek w świecie dziecka jest nie do przecenienia. Sami z dzieciństwa pamiętamy jak godzinami uwielbialiśmy słuchać snujących się opowieści o pięknych księżniczkach, dzielnych rycerzach, przygodach małych odważnych zwierzaków.

. Po co zatem dzieciom bajki? Powodów jest naprawdę wiele:

• rozładowują napięcie emocjonalne,
• wzbogacają doświadczenia dziecka,
• pobudzają wyobraźnię,
• pokazują sposoby rozwiązywania problemów,
• uczą radzenia sobie z trudnymi uczuciami,
• poszerzają świadomość dziecka
• dostarczają ważnych  wzorców osobowych,
• przedstawiają dziecku różne wzorce zachowań,
• pozwalają maluchowi zrozumieć, że ma wpływ na pewne sytuacje i może kontrolować swoje zachowania,
• uczą dziecko samodzielności i budują w nim poczucie własnej wartości

Z bajek można skutecznie korzystać w terapii, w nauczaniu i wychowaniu

Bajki terapeutyczne – co to takiego?

Dziecięcy świat nie jest pozbawiony trudnych sytuacji i problemów. Coś co dla nas dorosłych jest oczywiste i łatwe, dla małego człowieka może stanowić przeszkodę nie do pokonania. Dziecko dopiero uczy się rozpoznawania, nazywania i radzenia sobie z emocjami. Bajki pozwalają mu na utożsamienie się z bohaterami, zrozumienie swoich uczuć oraz ewentualnych lęków, a także dają nadzieję na rozwiązanie problemów. Widząc, że inni też mają podobne kłopoty i potrafią sobie z nimi radzić dziecko zyskuje wiarę we własne możliwości.

Bajka terapeutyczna adresowana jest głównie do dzieci (od 4-9 lat) ma na celu uspokojenie dziecka, zredukowanie problemów emocjonalnych i wspieranie rozwoju osobowego dziecka.

 Dzięki bajkom tajemnicze lęki dręczące dziecko tracą swoja moc, staja się zwykłymi sytuacjami, w których dziecko potrafi dobrze działać.
 

Bajki terapeutyczne dzielimy na trzy grupy:

• relaksacyjne – mają na celu wyciszenie i uspokojenie dziecka,
• wychowawcze – ich zadaniem jest kształtowanie właściwych zachowań dziecka,
• psychoterapeutyczne – redukują dziecięce lęki i są jednym z elementów walki z problemami emocjonalnymi.

Charakterystyka bajek terapeutycznych

• Akcja bajek relaksacyjnych jest powolna, a ich bohaterowie zazwyczaj nie biorą czynnego udziału w konkretnych wydarzeniach, a jedynie stoją z boku i uważnie obserwują otoczenie. Opowiadania te zazwyczaj odwołują się do zmysłów oraz wyobraźni dziecka i opierają na wizualizacji wrażeń.

 

• Bajki wychowawcze i psychoterapeutyczne poruszają trudny dla dziecka  temat np. pierwszy dzień w przedszkolu, narodziny rodzeństwa, lęk przed ciemnością czy strach przed nieznajomymi. Akcja opowiadania toczy się w miejscu znajomym dziecku (w domu, przedszkolu, u lekarza itd.), a  bohater, z którym dziecko może się identyfikować ma takie same problemy. Historia zawsze kończy się happy endem.

 

Jak stosować bajki terapeutyczne?

• Ogromną zaletą bajek terapeutycznych jest to, że można je wykorzystywać także profilaktycznie, aby oswoić malucha z sytuacją np. pierwszą wizytą u stomatologa
• 
  Bajki należy czytać z zaangażowaniem i bez pośpiechu tak, aby bajka trafiła do dziecka. Jeśli maluch podpytuje, komentuje lub prosi o powtórzenie jakiegoś fragmentu to znaczy, że aktywnie przetwarza treść opowiadania.

 

• Aby wzmocnić działanie bajki warto zaproponować dziecku by wykonało ilustrację do opowiadania oraz porozmawiać z nim o tym jaki fragment bajki najbardziej mu się podobał i który bohater wzbudził sympatię. Oczywiście nic na siłę. Jeśli treść bajki będzie dla dziecka ważna, sam będzie powracał do niej w rozmowach i w zabawach.

 

PAŹDZIERNIK  2024r.

Jak mądrze chwalić dziecko?

Tak, żeby dać mu sygnał, że nas obchodzi.

Trzeba chwalić dzieci. To je wzmacnia i buduje ich wysoką samoocenę, a co za tym idzie – pewność siebie, która z kolei jest drogą do samorealizacji.

Zasady prawidłowej pochwały:

1. Musi być wartościowa i motywować malca. Powtarzana często wpływa na dziecko korzystnie, pobudza do działania, jest budująca.

2. Jest konkretna. Dziecko musi wiedzieć za co je chwalimy i co doceniamy. Dlatego najlepiej, gdyby pochwała dotyczyła jego zachowania. Przykład? Zamiast powiedzieć: Super powiedzmy: Fantastyczny obrazek. Doskonale dobrałeś kolory i nie wyjechałeś za linie. Brawo.

3. Chwal malca od razu po wykonaniu zadania. Dziecko potrzebuje informacji zwrotnej.

 

4. Nie kłam. Jeżeli uważasz, że dziecko mogłoby lepiej namalować domek, pomiń ten element. Powiedz, że najbardziej podoba cię się krowa na łące lub niebo. Wybierz te elementy, które rzeczywiście cię zachwyciły.

5. W nawiązaniu do poprzedniego punktu – pochwałą musi być w całości pozytywna. Dlatego nie mów: Piękne niebo, jednak nad domkiem mógłbyś jeszcze popracować. Zamiast tego pochwal tylko niebo.

6. Nie próbuj pod przykrywką pochwały przemycać krytyki. Unikaj więc sformułowania: No proszę, jednak potrafisz malować nie wychodząc za linie.

7. Postaraj się konstruować pochwałę w taki sposób, by składała się z trzech części: opisu sytuacji (namalowałeś obrazek), opisu uczuć (bardzo mi się podoba niebo) i podsumowania (jestem z ciebie dumna i ty również powinieneś być z siebie dumny).

8. Skup się na dziecku. Nawet jeżeli przychodzi pokazać ci obrazek, a właśnie jesteś w trakcie gotowania obiadu – przestań.

 

9. Niech pochwała będzie proporcjonalna do wieku i umiejętności malca.

10. Pamiętaj, by doceniać nie tylko efekt końcowy, ale również pracę, jaką dziecko włożyło w jego osiągnięcie.
11. Doceń siebie. Jeśli umiesz przyjmować pochwały i dobrze czujesz się sama ze sobą, z pewnością będziesz potrafiła umiejętniej pochwalić wysiłki swojego malca.

 

Dobra pochwała to pochwała opisowa i składa się z trzech części:

• Dorosły z uznaniem, ale nie do przesady, opisuje to, co widzi.
• Następnie opisuje to, co w związku z tym czuje.
• Na koniec podsumowuje to jednym zdaniem.

Możemy zaobserwować pozytywne skutki mówienia konstruktywnych pochwał. Zaliczamy do nich:

• Zwiększającą się samoocenę.
• Zwiększającą się motywację do osiągnięć.
• Zwiększającą się świadomość własnej skuteczności.
•  Poprawiającą się relację między dorosłym a dzieckiem.
• Umacniającą się więź między dorosłym a dzieckiem.

Starajmy się unikać:

Nareszcie nauczyłeś się jeździć na rowerze!

Zjadłeś ładnie obiad, ale Twoja siostra była od ciebie lepsza.

Dobrze, że dostałeś dobrą ocenę, ale stać cię na więcej.

Miło, że dostałaś tą rolę w przedstawieniu, ale Kasia gra główną bohaterkę.

Myślałam, że już nigdy się nie nauczysz tabliczki mnożenia.

W końcu zaliczyłaś ten egzamin.

 

Badania pokazują jednoznacznie, że moc konstruktywnej pochwały jest jeszcze szersza - zachęca dziecko do powtarzania zachowań, które zostały docenione.

Warto mądrze korzystać z pełnego mocy narzędzia jakim jest mądra pochwała. To da naszym dzieciom poczucie, że mogą sięgać po więcej, jeśli tylko będą miały na to ochotę.

 

 

WRZESIEŃ 2024r.

 

Model umiejętności 5 –latka

 

Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:

 

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.

1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu;
 

2) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych);
 

3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;
 

4) wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach;
 

5) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania;

 

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych.

Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.

1) umie poprawnie umyć ręce i buzię i wytrzeć oraz umyć zęby;
 

2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu;
 

3) samodzielnie korzysta z toalety;
 

4) samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy;
 

5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

 

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.

1) zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym;

 

2) uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje wypowiedzi;
 

3) w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

 

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.

1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach:

 

2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i próbuje formułować uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;

 

3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.

 

5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;
 

2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;
 

3) jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości;
 

4) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.

 

6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić;
 

2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu;
 

3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;
 

4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw;
 

5) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

 

7. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem.

1) wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie, przedstawieniu, w teatrze, w kinie;
2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).

 

8. Wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec.

1) śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;
 

2) dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc;
 

3) tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych
przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem;
 

4) w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.

 

9. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.

1) przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami, tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu

2) umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu
elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych kompozycji i form konstrukcyjnych;
 

3) wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą.

 

10.Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych.

1) wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów;

2) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy korzystaniu z nich.

 

11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.

1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie nara?a się na niebezpieczeństwo wynikające z pogody;
 

2) wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych informacji w miarę swoich możliwości.

 

12.Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.

1) wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu, na łące, w lesie;
 

2) wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt i wzrostu roślin;
 

3) potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku;

 

13.Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną.

1) liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;
 

2) wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach
lub na innych zbiorach zastępczych;
 

3) ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami
porządkowymi;
 

4) rozróżnia stronę lewą i prawą;
 

5) wie, na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa za stopą;

 

6) zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.

 

14.Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.

1) potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu: narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej strony kartki;
 

2) potrafi uważnie patrzeć;
 

3) interesuje się czytaniem i pisaniem;

 

4) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;
 

5) układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;
 

15.Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.

1) wymienia imiona i nazwiska osób bliskich;
 

2) zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje;
 

3) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;
 

4) nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii Europejskiej;
 

5) wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.