Publikacje
PSZCZÓŁKI
Październik 2025 r.
„ Przedszkole instytucją wspomagającą rodzinę”
Wiek przedszkolny w życiu dziecka stanowi okres niezwykle intensywnego rozwoju. Zaspokojenie lub niezaspokojenie potrzeb dziecka, zarówno biologicznych jak i psychologicznych jest źródłem pewnych doświadczeń życiowych, pod wpływem których kształtuje się jego psychika i zachowania w przyszłości. Jednym z przejawów dążenia do zapewnienia kilkulatkowi optymalnych warunków rozwoju jest współdziałanie rodziny i przedszkola. Właściwe relacje między tymi środowiskami wychowawczymi są szansą na ustalenie wspólnego kierunku działań dających dziecku wsparcie.
Przebiegiem ich realizacji kieruje nauczyciel „szczególną uwagę przywiązując do zapewnienia podopiecznym osiągnięć rozwojowych odpowiadających wiekowi i indywidualnym możliwościom. Wiąże się z tym konieczność kompensowania niedostatków środowiska rodzinnego, gdy jest ono – z uwagi na pożądaną sytuację rozwoju dzieci – niepełnowartościowe” .
Wczesne wykrycie nieprawidłowości rozwojowych i zastosowanie odpowiednich metod wsparcia decyduje często o karierze szkolnej dziecka. Przedszkole jest instytucją, gdzie wszelkie nieprawidłowości rozwojowe można wychwycić i wspólnie z rodzicami korygować. Współpraca jest konieczna, ponieważ rodzice są dla małego dziecka najważniejszymi osobami i mają decydujący wpływ na jego postępowanie. Przedszkole może wspomagać, współpracować lub kompensować braki w opiece rodzicielskiej, nie zastąpi jednak rodziców. Im większą uzyska się zgodność systemów wychowawczych między tymi, jakie reprezentuje przedszkole, a tymi, które realizują rodzice w domu, tym bardziej spójny i lepszy będzie rozwój dziecka.
Zdaniem J. Andrzejewskiej „Procesy uczenia się w domu i przedszkolu są zależne od siebie. Nauczyciel rozpoczyna pracę z dzieckiem tam, gdzie skończyli rodzice i odwrotnie”.
Przedszkole jest zainteresowane tym, aby proces wychowania w każdej rodzinie przebiegał prawidłowo, aby był pod każdym względem wartości przedłużeniem działalności wychowawczej nauczyciela.
Regularne komunikowanie się nauczyciela i rodziców ułatwi zrozumienie wielu problemów rozwojowych dziecka i umożliwi pogłębianie wiedzy na temat różnych uwarunkowań harmonijnego rozwoju.
Dobre oddziaływania przedszkola, angażujące rodziców, wywierają długotrwały wpływ na dziecko i jego rodzinę.
Literatura:
1. Badura S., Czerendecka B., Marzec D., Rodzina jej formy wspomagania, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2001
2. Cudak H., Znaczenie rodziny w rozwoju i wychowaniu małego dziecka, Warszawa, 1999.
3. Przetacznik M., Psychologia wychowawcza, PWN, Warszawa, 1980.
4. Sawicka A., Współpraca przedszkola z rodzicami, WSiP, Warszawa 1995.
5. Andrzejewska J., Dostrzec rodziców, integracja rodziny z przedszkolem, Wychowanie w Przedszkolu, 2001/8.
6. Rusiecka A, Rodzina dziecka jako środowisko wychowawcze dziecka, Wychowanie w Przedszkolu 1994/2
Wrzesień 2025r.
DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA
Dojrzałość szkolna to taki stopień rozwoju umysłowego, fizycznego, społecznego i emocjonalnego dziecka, który jest niezbędny do podjęcia przez nie obowiązków szkolnych. Jest to gotowość i chęć wypełniania tych obowiązków, pewna samodzielność i taki poziom rozwoju, który pozwala małemu uczniowi podołać wymaganiom szkolnym, przystosować się do nowych warunków oraz zapewnić dobre samopoczucie w grupie rówieśniczej i osiąganie sukcesów w nauce.
Przy rozpatrywaniu, czy dziecko jest gotowe do uczenia się, brane są pod uwagę cztery aspekty:
- rozwój fizyczny (ruchowy)
- rozwój umysłowy (intelektualny)
- rozwój społeczny
- rozwój emocjonalnyRozwój fizyczny (ruchowy) to prawidłowe, stosowne do wieku ukształtowanie kości, mięśni (właściwe napięcie nie za lekkie i nie za ciężkie), układu nerwowego, narządów zmysłu, które zapewniają pewną odporność dziecka na wysiłek fizyczny oraz dobrą sprawność we wszystkich zakresach motoryki. Właściwa koordynacja ruchowo – słuchowo – wzrokowa, niezbędna tak podczas ćwiczeń, zabawy, rysowania, jak również czytania i pisania. Umiejętność zachowywania równowagi, szybkich zmian pozycji, sprawne posługiwanie się narzędziami (nożyczki, kredki, pisaki, pędzel).
Rozwój umysłowy (intelektualny) to umiejętność spostrzegania, dostatecznie wykształcony poziom wyobraźni i koncentracji uwagi, zdolność do słuchania, zapamiętywania i odtwarzania podawanych treści. Mieści się tu również prawidłowy rozwój mowy, zarówno pod względem poprawnej wymowy dźwięków (głosek), jak i zasobu pojęć, słów, swoboda poprawnego wypowiadania myśli, wyrażania opinii. Ponadto umiejętność rozumienia złożonych poleceń, myślenia przyczynowo – skutkowego oraz wnioskowania. Umiejętność dokonywania analizy i syntezy słuchowej, orientacja we własnym ciele, orientacja przestrzenna. Dobra orientacja w najbliższym środowisku.
Rozwój społeczny to możliwość podporządkowania się wymaganiom szkoły, nawiązywania kontaktów i współpracy z rówieśnikami, wytrwałość, obowiązkowość, systematyczność, motywacja do wykonywania zadań, radzenie sobie bez pomocy rodziców w sytuacjach nowych i trudnych. Inicjowanie zabaw z rówieśnikami, jeśli trzeba – ustępowanie. Doprowadzanie do końca rozpoczętych prac, dbanie o ich estetykę. Samodzielność pod względem jedzenia, ubierania oraz zabiegów higieniczno – kulturalnych i zdrowotnych.
Rozwój emocjonalny to umiejętność panowania nad sobą, powstrzymywania złości, wybuchowości i agresji, pozostawania bez rodziców bez płaczu, radzenia sobie bez dorosłych w obowiązkach należących do dziecka. Ponadto umiejętne radzenie sobie z porażką, posłuszeństwo wobec dorosłych. Podporządkowywanie się ustalonym regułom, poleceniom dorosłych, rozumienie ich konieczności nawet jeśli nie zawsze są przyjemne, ale sprawiedliwe. Adekwatne reagowanie nastrojem i zachowaniem do zaistniałych sytuacji.U większości dzieci uczęszczających do przedszkola gotowość do podjęcia nauki szkolnej dokonuje się niepostrzeżenie i nie wymaga specjalnych zabiegów ani ze strony rodziców, ani ze strony nauczycieli. Bowiem cała praca wychowawcza przedszkola, od najmłodszych grup, zmierza do zapewnienia dziecku dobrego startu w szkole. Pomimo tego, zdarza się, że niektóre dzieci nie osiągają dojrzałości szkolnej w siódmym roku życia i z tego powodu odraczane są z obowiązku szkolnego. Te dzieci wymagają szczególnej troski i fachowej pomocy. Wśród dzieci przekraczających próg szkolny są takie, które wchodzą w obowiązki szkolne z niepełną dojrzałością szkolną. Tym dzieciom również potrzebna jest specjalistyczna pomoc, bo narażone są na poważne niepowodzenia szkolne. O tym, czy dziecko pójdzie do szkoły mimo braku dojrzałości szkolnej, czy zostaje odroczone zawsze decydują rodzice, po zasięgnięciu opinii psychologa i pedagoga. Te trudne, ale konieczne decyzje muszą być poprzedzone rzetelną diagnozą dziecka, pozwalającą określić jego dojrzałość umysłową, fizyczną, społeczną i emocjonalną.