Publikacje
ŻABKI
Październik 2025 r.
CHCĘ SAM...CZYLI JAK WSPIERAĆ SAMODZIELNOŚĆ I SAMOOBSŁUGĘ DZIECKA?
W wieku 3–4 lat dziecko znajduje się w bardzo ważnym momencie swojego rozwoju – coraz częściej chce „robić samo”, choć nie zawsze potrafi. To idealny czas, by świadomie wspierać je w budowaniu samodzielności, zamiast wyręczać. Oto praktyczne wskazówki dla rodziców, którzy chcą wspierać rozwój dziecka w codziennych sytuacjach:
1. Daj dziecku czas – nie śpiesz się
🕒 Nie poganiaj dziecka przy ubieraniu, jedzeniu czy sprzątaniu.
Dziecko uczy się przez działanie – wolniej niż dorosły, ale każdy etap jest cenny. Gdy pozwolisz dziecku działać we własnym tempie, dasz mu szansę na naukę i poczucie sprawczości.
Przykład: Zaplanuj wyjście 10 minut wcześniej, by dziecko mogło samo założyć buty czy kurtkę, nawet jeśli trwa to dłużej.
2. Pozwalaj próbować, nawet jeśli nie wychodzi idealnie
🙃 Nie poprawiaj od razu.
Dziecko może założyć skarpetki odwrotnie albo rozlać trochę zupy – to część procesu nauki. Gdy od razu poprawiamy lub wyręczamy, dziecko traci motywację i pewność siebie.
Wskazówka: Mów: „Spróbuj jeszcze raz, wierzę, że ci się uda” zamiast: „Daj, zrobię to szybciej”.
3. Angażuj dziecko w obowiązki domowe
🏠 Zadania domowe to świetny trening samoobsługi.
Dziecko w wieku przedszkolnym może np. ścielić swoje łóżko, segregować pranie, nakrywać do stołu czy sprzątać zabawki.
Przykład: Zaproś dziecko do wspólnego przygotowania śniadania – niech samo wybierze talerz, nalało sobie mleko (z małego dzbanka) albo posmaruje kanapkę.
4. Dostosuj otoczenie do dziecka
🪑 Dziecko powinno móc działać bez ciągłego proszenia o pomoc.
Zorganizuj przestrzeń w domu tak, by dziecko miało łatwy dostęp do potrzebnych rzeczy , np. wieszak na kurtkę na wysokości dziecka, niski stołeczek w łazience, plastikowe, lekkie naczynia, ubrania z łatwymi zapięciami (rzepy zamiast guzików).
5. Chwal wysiłek, nie tylko efekt
👏 Doceniaj próby, nie tylko sukcesy.
Dziecko potrzebuje pozytywnego wzmocnienia – nie za perfekcję, ale za podejmowanie prób. Powiedz:
„Widzę, że bardzo się starałeś – to było trudne, ale nie poddałeś się!” albo
„Świetnie, że sam spróbowałeś! Z każdym razem wychodzi Ci coraz lepiej.”
6. Ustal rytuały i rutyny
📅 Stałe czynności dają dziecku poczucie bezpieczeństwa.
Dziecko łatwiej podejmuje samodzielne działania, gdy zna kolejność dnia i wie, czego się spodziewać.
Przykład: Każdego poranka dziecko może mieć „swoje zadania” – ubrać się, umyć zęby, zjeść śniadanie. Uporządkowana rutyna sprzyja samodzielności.
7. Unikaj wyręczania z powodu pośpiechu
🚗 Poranne pośpiechy są największym wrogiem samodzielności.
Jeśli codziennie ubierasz dziecko „bo się spieszycie”, nie ma ono kiedy ćwiczyć tych umiejętności. Nawet kilka minut więcej może zrobić dużą różnicę.
Wskazówka: W weekendy lub dni wolne daj dziecku pełną swobodę w ubieraniu się, myciu, jedzeniu – to świetna okazja do nauki bez presji czasu.
8. Bądź cierpliwy i nie krytykuj
🧘♂️ Dziecko nie nauczy się wszystkiego od razu – potrzebuje czasu i wsparcia.
Zamiast: „Ile razy mam Ci mówić, że tak się nie robi?” – powiedz: „Pokażę Ci jeszcze raz – spróbujemy razem”.
Samodzielność i samoobsługa to nie tylko umiejętności praktyczne, ale kluczowe elementy wpływające na ogólny rozwój dziecka – jego funkcjonowanie emocjonalne, społeczne i poznawcze. dzieci, które mają przestrzeń na samodzielne działanie, szybciej się rozwijają, są bardziej zadowolone i lepiej funkcjonują w grupie. Warto więc każdego dnia wspierać ich autonomię – z cierpliwością, akceptacją i wiarą w ich możliwości. Samodzielność rozwija się przez działanie, a nie przez słuchanie poleceń. Każda samodzielna czynność – nawet jeśli niedoskonała – to krok w stronę niezależności. Cierpliwość, konsekwencja i pozytywne podejście rodzica to najlepszy prezent, jaki można dać dziecku na tym etapie życia.
Wrzesień 2025 r.
CO CZTEROLATEK UMIEĆ POWINIEN…?
W wieku 4 lat rozpoczyna się okres średniego dzieciństwa, który trwa do 6 roku życia. Rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie i może odbiegać od podanych niżej cech.
Rozwój społeczny i emocjonalny
- dziecko jest bardzo emocjonalne – emocje są gwałtowne, spontaniczne, zmienne i krótkotrwałe – „od śmiechu do płaczu”
- chętnie zwraca na siebie uwagę
- jest bardzo ufne
- szybko się uczy
- umie poczekać na swoją kolej
- inicjuje zabawy, ma wiele pomysłów
- może mieć swojego wyimaginowanego przyjaciela
- umie walczyć o swoją własność
- posługuje się zwrotami grzecznościowymi „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”
- łatwo nawiązuje kontakty z rówieśnikami, potrafi zgodnie bawić się z nimi dość krótko
- zaczyna interesować się różnicami płci
- próbuje naśladować dorosłych, ich ton głosu czy sposób wydawania poleceń
- przestrzega zawartych umów, choć zdarza mu się łamanie ustalonych zasad
- może bać się odgłosu pracujących silników, ciemności, dzikich zwierząt, wieczornych wyjść rodziców z domu.
Rozwój fizyczny i motoryczny
- ma dużą potrzebę ruchu, czasem „nie do opanowania”, chętnie biega, bawi się w berka
- chodzi po krawężnikach, murkach z szeroko rozłożonymi rękami
- chodzi naprzemiennie po schodach, nie trzymając się poręczy
- dobrze rzuca piłką, potrafi kopnąć piłkę z rozbiegu
- skacze na jednej nodze, stoi kilka sekund na jednej nodze, przeskakuje obunóż przez przeszkodę
- jest samodzielne na placu zabaw, samo wchodzi na zjeżdżalnię i z niej zjeżdża
- potrafi pić z kubka bez rozlewania
- przenosi kubek z płynem nie rozlewając go
- dość sprawnie posługuje się łyżką i widelcem
- zapina i odpina guziki, zasuwa suwaki, potrafi samodzielnie zdjąć i założyć kurtkę, czapkę, szalik; przekłada ubrania na prawą stronę,
- samodzielnie myje zęby
- samodzielnie korzysta z toalety
- otwiera drzwi
- chętnie lepi z plasteliny i innych mas plastycznych, maluje farbami, wydziera z papieru
- chętnie sięga po nożyczki
- nawleka na sznurek większe koraliki
- chętnie podejmuje czynności konstukcyjno – manipulacyjne (budowanie z klocków drewnianych i plastikowych)
- potrafi narysować słońce, domek, człowieka – głowonoga (głowa, z której „odchodzą” nogi); używa kilku różnokolorowych kredek, rysunki są bardziej kolorowe niż na wcześniejszym etapie; koloruje wychodząc za linię; rysuje proste kształty patrząc na wzór.
Rozwój intelektualny
- zna swoje imię i nazwisko
- zna nazwę miasta, w którym mieszka
- określa podstawowe zjawiska atmosferyczne
- rozpoznaje zmiany zachodzące w przyrodzie i wiąże je z aktualną porą roku
- zna już około 1500 słów
- potrafi słuchać uważnie przez około 10 minut czytanej bajki/opowiadania, czasem przerywa, aby zadać pytania; zapamiętuje słuchany tekst i potrafi krótko o nim opowiedzieć
- odtwarza prosta rytmy klaszcząc, stukając
- potrafi podzielić słowo na 2-3 sylaby (np. ma-ma, ta-bli-ca)
- szybko uczy się krótkich wierszyków, rymowanek
- tworzy krótkie opowiadania np. o swoim ulubionym zwierzątku, o wakacyjnych, podróżach
- zadaje dużo pytań dlaczego? jak? gdzie? po co?...
- posługuje się określeniami odnoszącymi się do kierunków w przestrzeni (przód – tył, góra – dół, wyżej – niżej, bliżej – dalej)
- potrafi nazwać trzy figury geometryczne – koło, kwadrat, trójkąt
- potrafi określić liczebność zbiorów 4 elementowych (np. 4 klocki, 3 kredki), potrafi tworzyć zbiory według określonej cechy – kolor, wielkość, kształt itp.
- zaczyna rozumieć następstwo czasów
- zna imiona najbliższych mu osób rodziców, rodzeństwa, kolegów z grupy przedszkolnej.
Sen
Większość dzieci śpi około 10-12 godzin w ciągu nocy. W dzień śpi rzadko lub wcale.Mamo, Tato!
- Zachęcaj swoje dziecko do poznawania świata, pokaż to co nieznane.
- Proponuj zabawy ruchowe, które się dziecku podobają.
- Dużo czytaj swojemu dziecku, tłumacz to czego nie rozumie, cierpliwie odpowiadaj na pytania.
- Chwal zawsze za dokończone zadania.
- 4 - latek zazwyczaj działa spontanicznie i nie zdaje sobie sprawy z możliwych konsekwencji - rolą rodziców jest znalezienie złotego środka i zrównoważenie tego, co umie 4-latek z tym, co zagraża jego zdrowiu, jednak bez powstrzymywania jego prawidłowego rozwoju.
- Pomagaj, pokazuj, ale nie wyręczaj dziecka w codziennych czynnościach.
- Nie popędzaj, ale mobilizuj.
- Nie podnoś poprzeczki zbyt wysoko.
- Konsekwentnie przestrzegaj ustalonych zasad.
*Bilans 4 – latka
Po ukończeniu 4 roku życia odbywają się badania bilansowe dzieci, które są okazją do sprawdzenia, czy nasza pociecha rozwija się prawidłowo. Podczas badania pediatra zwraca szczególną uwagę na postawę, stopy i koordynację ruchów dziecka. Lekarz sprawdzi także czy dziecko dobrze widzi i słyszy, sprawdzi stan ząbków oraz obecność wad zgryzu, która może mieć wpływ na prawidłową wymowę.
W razie nieprawidłowości lekarz zaleci ewentualne leczenie lub korekcję.
Jeśli jakieś zachowania dziecka nas niepokoją lub ma ono pewne braki, można skonsultować się z lekarzem, który doradzi specjalistę/poradnię, do której można się udać.
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY TRZYLATKA
Dzieci w wieku 3 lat stają się otwarte, pogodne, mało konfliktowe i gotowe do współpracy. Pamiętając, że każde dziecko rozwija się inaczej, podane poniżej informacje mają charakter ogólny, informacyjny. Jeśli dziecko potrafi więcej, to dobrze. Jeśli mniej, potrzebna jest praca (w domu i w przedszkolu), by wyrównać deficyty.
Rozwój społeczny i emocjonalny
- Bawi się sam, ale i z innymi dziećmi
- Potrafi dzielić się z innymi
- Jest nastawiony na współpracę
- Zawiera pierwsze przyjaźnie
- Słucha i wykonuje polecenia
- Lubi słuchać historii na swój temat
- Lubi zabawy w dom, rodzinę
- Rozróżnia płcie, interesuje się własną płcią
- Potrafi opowiedzieć o problemie
- Okazuje miłość bliskim, lubi się przytulać
- Boi się ciemności, samotności,
- Czasami adoruje jednego z rodziców
- Chętnie pomaga w domowych prostych czynnościach
- Chętnie się wygłupia, chce rozśmieszać innych
- Ma okresy płaczliwości i braku poczucia bezpieczeństwa, pojawiają się pytania typu „ kochasz mnie jeszcze?”
- Stany emocjonalne dziecka, charakteryzują się krótkotrwałością, gwałtownością i zmiennością – dziecko z jednego stanu emocjonalnego, uczuciowego przechodzi szybko w drugi, często skrajny
- Nie potrafi udawać, ukrywać czy kontrolować emocji
- Uświadamia sobie swoje pragnienia (mówi „ Ja chcę” albo „Ja nie chcę”)
Rozwój fizyczny i motoryczny
- Sam myje ząbki
- Sam je
- Samodzielnie myje ręce, lubi bawić się wodą i w wodzie
- Potrafi nalać napój z butelki, czy dzbanka; pije z kubka, przez rurkę
- Potrafi korzystać z toalety, kontroluje swoje potrzeby fizjologiczne
- Potrafi się ubrać i rozebrać (potrzebuje pomocy przy guzikach, zamkach błyskawicznych, itp.)
- Wkłada buty (wie, który to lewy, a który prawy; umie zapiąć rzepa, nie wiąże sznurówek )
- Rysuje kwadraty i koła
- Zaczyna się posługiwać się nożyczkami
- Skacze na 1 nodze
- Przez chwilę stoi na jednej nodze
- Bez problemu korzysta z urządzeń na placu zabaw
- Sprawnie sobie radzi z omijaniem przeszkód na drodze, nawet kiedy biegnie
- Kopie i rzuca piłkę
- Jeździ na 3 kołowym rowerku
Rozwój intelektualny
- Ma bogatą wyobraźnię. Może mieć „niewidocznych przyjaciół”; fantazja miesza się z rzeczywistością – nie rozróżnia tych dwóch obszarów
- Coraz więcej zapamiętuje
- Zaczyna dokonywać wyborów, w oparciu o przewidywanie konsekwencji, a nie o działanie
- Uczy się rozwiązywać problemy
- Chętnie słucha bajek, opowiadań
- Zna kilka wierszyków i piosenek
- Potrafi mówić krótkie zdania i prowadzić krótką rozmowę
- Czasem się zacina, jąka lub powtarza słowa (zwłaszcza w emocjonujących chwilach)
- Zadaje dużo pytań
- Większość tego, co mówi jest zrozumiałe
- Rozróżnia, że coś jest takie same lub inne
- Nazywa podstawowe kolory, umie je pokazać
- Rozróżnia pojęcie teraźniejszości, przyszłości (ale myli „wczoraj”, „jutro”)
- Układa proste puzzle
- Potrafi policzyć 2-3 rzeczy
- Potrafi powiedzieć, jak się nazywa i ile ma lat, potrafi podać imiona rodziców, swojego przyjaciela i zwierzęcia
- Obserwuje
- Sygnalizuje co lubi, a czego nie (choć nie zawsze wie dlaczego)
Sen
W tym wieku pojawia się lęk przed ciemnością, a bujna wyobraźnia powołuje „do życia” różne strachy. Przydaje się lampka nocna w sypialni malucha.Jak możesz pomóc swojemu dziecku.
- Dziecko w tym wieku potrzebuje z twojej strony dużo wsparcia. Nie zapominaj o okazywaniu uczuć i zapewnianiu o twojej miłości.
- W wieku trzech lat dzieci u rozwija się zainteresowanie językiem. Zadawaj dziecku dużo pytań i słuchaj jego odpowiedzi. Odpowiadaj na zadawane pytania. Wprowadzaj nowe słowa.
- Jeśli potrzebujesz zmotywować trzylatka używaj słów: mógłbyś, zgadnij, pomóż.
- Pamiętaj, że dziecku sprawią przyjemność historie typu „ Kiedy byłeś małym dzidziusiem...”.
- Wspólnie uczcie się liczyć. Wykorzystujcie do tego lalki, samochodziki, ciasteczka, itp. Pamiętaj, że chodzi o zabawę w naukę.
- Czytajcie książki. Proś dziecko, żeby samo opowiedziało ci przeczytaną historię.
- Ucz dziecko, jak się nazywa.
- Uczcie się prostych piosenek.
- Bawcie się w teatrzyk, zachęcaj dziecko do opowiadania różnych historii.
Nagłówek
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Sint, adipisci, quibusdam, ad ab quisquam esse aspernatur exercitationem aliquam at fugit omnis vitae recusandae eveniet.
Inventore, aliquam sequi nisi velit magnam accusamus reprehenderit nemo necessitatibus doloribus molestiae fugit repellat repudiandae dolor. Incidunt, nulla quidem illo suscipit nihil!Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.
