Kwiecień 2025 r.

Integracja sensoryczna w rozwoju dziecka

        Organizm człowieka – zarówno dziecka, jak i dorosłego codziennie przetwarza miliony bodźców płynących z ciała i środowiska, a każdy ze zmysłów odbiera je w inny sposób. Zmysły przekazują mózgowi bodźce z otoczenia, by ten mógł je rozpoznać, posegregować i zinterpretować poprzez powiązanie ich z wcześniejszymi doświadczeniami. Proces, w którym mózg organizuje informacje, jakie docierają do niego z ciała i środowiska, po czym zleca ciału odpowiednią reakcję, to właśnie integracja sensoryczna, która w rozwoju małego dziecka stanowi niezwykle ważną rolę.

Przykładowe zachowania dziecka mogące świadczyć o zaburzeniach integracji sensorycznej:

1. Nadwrażliwość na bodźce

• unika fizycznej bliskości i dotyku
• lubi nosić tylko specyficzne rodzaje ubrań, przeszkadzają mu metki
• nie lubi brudzić się klejem i farbami
• nie lubi obcinać paznokci, czesać się i myć zębów
• w głośnych miejscach staje się marudne lub poddenerwowane
• źle reaguje na głośne dźwięki, np. muzyki, odkurzacza

 

2. Obniżona wrażliwość na bodźce

 

• nie zauważa zadrapań czy siniaków spowodowanych upadkiem
• kolorując, bardzo mocno dociska kredkę
• poszukuje głośnych dźwięków
• lubi być mocno przytulane lub samo mocno przytula

 

3. Obniżony poziom koordynacji ruchowej

 

• często upada lub się potyka
• nieumyślnie wchodzi lub wpada  na meble, ściany, inne dzieci
• ma kłopoty ze swobodnym poruszaniem się

 

4. Trudności w zachowaniu

 

• łatwo wpada we frustrację
• reaguje agresją na przytłoczenie odbieranymi bodźcami                          

 

5. Ruchliwość

 

• jest w ciągłym ruchu, nie potrafi usiedzieć w miejscu
• cały czas trzyma coś w rączkach i tym porusza
• trudno mu się skoncentrować, łatwo się rozprasza

 

6. Opóźnienie w rozwoju funkcji ruchowych

• ma problemy z samodzielnym zapinaniem guzików, sznurowaniem butów
• ma trudności uczeniu się nowych umiejętności ruchowych (łapanie piłki, jazda na rowerze)
• niepoprawnie trzyma ołówek, sztućce czy nożyczki
• niepewnie wchodzi lub schodzi po schodach
• ma kłopoty z wycinaniem, rysowaniem po śladzie
• ma trudności z wykonywaniem czynności samoobsługowych

 

7. Problemy z jedzeniem

• unika nowych smaków
• jest wybredne pod względem konsystencji spożywanych pokarmów
• ma problemy z samodzielnym piciem, jedzeniem i przełykaniem pokarmów
• ma tendencję do wypychania sobie ust jedzeniem

 

     Jeśli proces integracji sensorycznej jest zaburzony, mogą pojawić się problemy z przyswajaniem wiedzy (a co za tym idzie z późniejszą nauką w szkole), zachowaniem, koncentracją i koordynacją. Dlatego, kiedy zauważymy niepokojące nas zachowania dziecka, warto udać się do specjalisty, który doradzi, jak ćwiczyć z dzieckiem w domu, bądź też zaproponuje odpowiednią terapię.

 

Marzec 2025 r.

Dlaczego warto układać puzzle?

Jednym z narzędzi służącym do wszechstronnego rozwoju dziecka są puzzle. Ta ciekawa i wciągająca zabawa wpływa korzystnie zarówno na dzieci, jak i dorosłych. Badania dowodzą, że podczas układania puzzli pracują nasze obie półkule mózgowe, co powoduje sprawniejsze procesy myślowe.

PAMIĘĆ. Układanie puzzli to doskonały trening pamięci, zaczynając od podstawowych puzzli składających się z dwóch czy trzech elementów. Dziecko musi najpierw dokładnie przyjrzeć się układance i przeanalizować, który element do której układanki pasuje. To nie tylko doskonałe ćwiczenie na myślenie, ale także trening na koncentrację i pamięć wzrokową.

NAUKA PRZEZ ZABAWĘ. Puzzle są świetnym źródłem wiedzy. Niektóre proste łamigłówki uczą kształtów geometrycznych lub konturów pojazdów, zwierząt czy ludzi. Przy innych puzzlach dziecko może się też nauczyć rozpoznawać dopełnienia kształtów, czyli znajdowania miejsca o identycznym kształcie, jak wystający fragment puzzla. Bardziej złożone układanki wymagają również, aby dziecko rozpoznawało kształty, tak by poprawnie dopasowywać do siebie elementy. Na przykład dzieci uczą się, że elementy brzegowe mają prostą linię i nie pasują one do środka układanki tylko zostają na zewnątrz. Dlaczego to jest ważne? Ponieważ pomaga dzieciom na późniejszym etapie uczyć się liter i cyfr. Zanim Wasze dziecko będzie w stanie rozpoznać konkretne litery, najpierw musi umieć ogólnie rozpoznawać kształty.

SPRAWNOŚĆ MANUALNA i KOORDYNACJA WZROKOWO-RUCHOWA. Układanie puzzli dla małego dziecka wiąże się z chwytaniem małych elementów, obracaniem ich w dłoni i dopasowywaniem do pasującego innego elementu – to doskonały trening motoryki małej, ćwiczenia palców i dłoni. Dziecko przed ułożeniem puzzla widzi swoimi oczami miejsce, w które element ma trafić. Następnie musi zmusić ręce do przesunięcia puzzla dokładnie w to miejsce. Poprawna koordynacja wzrokowo-ruchowa jest niezbędna na przykład do dobrego pisania. Układając puzzle razem z dzieckiem, zamiast prowadzić rękę dziecka, zaoferuj kilka pomocnych instrukcji, takich jak „Przesuń trochę puzzel” lub „Poruszaj puzzel, aż będzie pasował” itp.

KONCENTRACJA UWAGI. Aby dzięki puzzlom najlepiej wspomagać koncentrację u dzieci, należy wybrać takie, które są odpowiednie do wieku. Jeśli są zbyt trudne, dzieci zaczną się niecierpliwić i się poddadzą. Jednak łamigłówki, które są zbyt łatwe, nie będą stanowić wystarczającego wyzwania, aby zwiększyć skupienie i cierpliwość dziecka. Puzzle uspokajają i relaksują, dlatego też nazywane są zabawami na wyciszenie. Eksperci do spraw rozwoju dzieci twierdzą, że 3-latek może być w stanie skoncentrować się na zadaniu przez 6 do 15 minut, podczas gdy 4-latek od 8 do 20 minut. Czas skupienia jest elastyczny i zależy od pory dnia oraz poziomu zmęczenia dziecka.

ROZWÓJ EMOCJONALNY. Układanie puzzli uczy cierpliwości i wytrwałości, a także radzenia sobie z porażkami, gdy układanego obrazka nie udaje się ułożyć.  Z kolei prawidłowe ułożenie obrazka daje ogromną satysfakcję, przynosząc radość z efektu końcowego, a tym samym wzmacniając poczucie własnej wartości.

Po ułożeniu puzzli dzieci zazwyczaj są zainteresowane poznaniem złożonego obrazu. Porozmawiajmy więc z dzieckiem na ten temat, zadawajmy pytania o rzeczy, które widzą w układance, takie jak różne zwierzęta i rośliny. To pomaga im uczyć się nowych słów i rozwijać mowę.

UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE. Układanie puzzli z kimś innym wymaga komunikacji, uczy współpracy w zespole, wzmacnia więzi oraz wpływa na wzajemne relacje.

Jako rodzic, możesz wykorzystać puzzle do dowiedzenia się czegoś o dziecku. Przede wszystkim jest to okazja do poobserwowania jego temperamentu oraz podejmowanych przez niego strategii działania. Co więcej, to również szansa na przekonanie się, czym właściwie maluch się interesuje i co go pochłania. Możesz się wówczas także przekonać, czy jest wytrwały w dążeniu do celu, czy też szybko rezygnuje.

 

Luty 2025 r.

 

 

Bajki telewizyjne a zachowania agresywne dzieci w wieku przedszkolnym

Okres przedszkolny to czas bardzo szybkiego rozwoju dziecka. Dlatego niezwykle istotne jest zapewnienie dziecku w tym okresie optymalnych warunków do kształtowania prawidłowych zachowań, postaw oraz nawyków.

Nie od dziś wiadomo, że długie przesiadywanie dziecka przed ekranem – telewizora, komputera czy telefonu – ma negatywny wpływ na jego rozwój. Jeśli zdecydujemy się na to, aby nasze dziecko oglądało bajki, ważne jest, aby takie seanse odbywały się tylko w wyznaczonych porach przez ściśle określony czas dostosowany do wieku dziecka. Istotna jest też treść oglądanych bajek, w związku z tym jako rodzice dokonujmy mądrych wyborów.

Współcześnie niekontrolowany dostęp dzieci do urządzeń elektronicznych pełni funkcję m.in. wypełniacza czasu, a tym samym „zaspakajacza” potrzeb naszych pociech. Źle dobrane bajki np. pod kątem wieku dziecka – mogą negatywnie oddziaływać na zdrowie i zachowanie, wzbudzać agresję i być przenoszone w życie codzienne. Bogata wyobraźnia przedszkolaka nie potrafi oddzielić fikcji od rzeczywistości. „Mały telewidz oglądając takie kreskówki widzi na ekranie tyle przemocy, że w efekcie przyzwyczaja się do myśli, że jest ona bardzo powszechna także wśród ludzi w świecie rzeczywistym”. Ponadto ogromna ilość bodźców wzrokowych i słuchowych sprawia, że mózg dziecka jest przeciążony i zwyczajnie sobie z tym nie radzi. Zarówno nagromadzona energia podczas długotrwałego oglądania bajek oraz towarzyszące temu rozregulowane emocje muszą znaleźć gdzieś ujście.

3- i 4- latki powinny mieć zapewnione łącznie minimum trzy godziny różnej aktywności fizycznej dziennie. Zgodnie z wytycznymi opracowanymi przez Amerykańską Akademię Pediatryczną (AAP): „(…) nadal istnieje wiele problemów rozwojowych i zdrowotnych wśród małych dzieci korzystających ze wszystkich form mediów cyfrowych w nadmiarze. Dowody są wystarczające, aby zalecić ograniczenia czasowe korzystania z mediów cyfrowych dla dzieci w wieku od dwóch do pięciu lat do nie więcej niż godziny dziennie, aby dać dzieciom wystarczająco dużo czasu na angażowanie się w inne działania ważne dla ich zdrowia i rozwoju, oraz ustalić nawyki oglądania mediów zmniejszające ryzyko otyłości w późniejszym życiu. Ponadto zachęcanie rodziców do przechodzenia na treści edukacyjne i prospołeczne oraz do angażowania się w technologię z dziećmi pozwoli im czerpać jak największe korzyści z tego, co oglądają”. Zasady AAP są zgodne z dyrektywami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Skutki nadmiernego oglądania telewizji m.in.:

- trudności z koncentracją

- niecierpliwość

- nieumiejętność myślenia i przewidywania konsekwencji

- lęki

- agresja

- zanik wyobraźni

- brak empatii

- uzależnienie.

Źródło: Miesięcznik „PRZEDSZKOLE” – magazyn dla placówek publicznych i niepublicznych Nr 9 (166) październik 2023r.

 

Styczeń 2025 r.

MAMO, TATO... PRZYTUL MNIE!

 

"By przeżyć, potrzebujemy czterech uścisków dziennie.

By zachować zdrowie, trzeba ośmiu uścisków dziennie.

By się rozwijać, potrzeba dwunastu uścisków dziennie."

Virginia Satir

 

Najprostszym sposobem na wyrażanie uczuć jest dotyk. Jest on także najważniejszym elementem związanym z prawidłowym rozwojem dziecka. Dlatego też współcześnie porady typu: „nie nosić”, „nie przytulać”, „nie brać na ręce” - nie mają racji bytu, nie stoją za nimi żadne argumenty naukowe. Niestety w dzisiejszych czasach rodzice zabiegani i zapracowani nie mają czasu na przytulanie dzieci. To poważny błąd!

Zalety przytulania dzieci:

1. Buduje relacje z dziećmi.

  Wyrażamy naszą bezinteresowną miłość. Dziecko wie, że jest akceptowane. Na takim fundamencie zbuduje poczucie tożsamości oraz samoakceptacji i żadne przeszkody w przyszłości nie będą mu straszne.

2. Reguluje emocje.

  Podczas przytulania organizm wydziela oksytocynę, która skutecznie obniża poziom hormonu stresu we krwi. Napady furii czy nieukojonego płaczu możemy załagodzić przytuleniem dziecka. W jego organizmie pojawią się substancje, które je uspokoją, wyciszą. Nie zawsze złość i płacz to oznaka kapryszenia. Dziecko nie potrafi poradzić sobie ze swoimi emocjami, nie umie ich nazwać i odpowiednio reagować.

3. Uszczęśliwia dzieci.

  Dzieci będą czuły się szczęśliwe i kochane. Będą także wiedziały, że mogą liczyć na swoich przyjaznych i empatycznych rodziców w każdej sytuacji.

4. Wzmacnia poczucie własnej wartości.

  Przytulane dzieci czują się bezpieczne, wiedzą że są akceptowane i nie muszą nikogo udawać. Z wiekiem zamienia się to w poczucie pewności siebie, świadomość swoich mocnych stron, zdolność wyrażania uczuć.

5. Uśmierza ból, wycisza, uspokaja.

   Nie bez powodu niemowlaki chcą być stale blisko rodziców.

6. Zdrowie zarówno dla ciała jak i duszy.

  Badania dowodzą, że dotyk leczy i wydłuża życie. Przytulanie obniża poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu. Obniża też ciśnienie krwi. Nie tylko dzieci zyskują, na przytulaniu korzystają również rodzice.

7. Stymuluje rozwój dziecka.

  Kontakt z rodzicem, kimś bliskim stymuluje mózg dziecka do rozwoju. Brak przytulenia spowalnia rozwój poznawczy. Badania przeprowadzane na dzieciach z domu dziecka pokazały, że już 20 minut przytulania dziennie przez 10 dni miało ogromny wpływ na ich rozwój emocjonalny.

Przytulanie ma moc.  Przytulajcie się na powitanie i pożegnanie, w chwilach radości i smutku, a także...zupełnie bez powodu:)

 

Grudzień 2024 r.

 

Listopad 2024r.

ZABAWA A ROZWÓJ DZIECKA

Najczęstszą formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym jest zabawa. W literaturze przedmiotu możemy spotkać różne definicje zabawy w zależności od autora. Według J. Huizinga „Zabawa jest dobrowolną czynnością lub zajęciem dokonywanym w pewnych ustalonych granicach czasu i przestrzeni, według dobrowolnie przyjętych, lecz bezwarunkowo obowiązujących reguł; jest celem sama w sobie, towarzyszy jej zaś uczucie napięcia i radości    i świadomości odmienności od zwyczajnego życia”. Z kolei S. Szuman traktuje zabawę jako charakterystyczną, naturalną, wrodzoną i swoistą formę aktywności dziecka oraz specjalną metodę, dzięki której małe dziecko uczy się i zdobywa doświadczenie.

Cechy wyróżniające zabawę spośród innych form aktywności według A.Brzezińskiej: 
- zabawa to aktywność spontaniczna, podejmowana z własnej woli, 
- w zabawie ważny jest proces zabawowy, a nie jego rezultat, 
- czas w czasie zabawy przestaje istnieć, dziecko pochłonięte jest stworzoną przez siebie sytuacją, 
- w zabawie dziecko przeżywa wiele różnorodnych emocji, przy czym dziecko samo stwarza sytuacje wywołujące te emocje, 
- podczas zabawy występuje określony ład, porządek, skupienie oraz koncentracja dziecka na działaniu.

Zabawy dla dzieci w wieku przedszkolnym są zróżnicowane. Biorąc pod uwagę poziom aktywności dziecka wyróżniamy 2 rodzaje zabawy:

- zabawy dowolne, podejmowane z inicjatywy dziecka;

- zabawy kierowane przez inne osoby (dorosłych lub rówieśników).

Zabawy można podzielić także ze względu na poziom uspołecznienia dzieci:

- samotne równoległe, dzieci bawią się w tym samym czasie, nie ze sobą wspólnie, tylko obok siebie;

- wspólne, bez wyraźnych podziałów na role;

- zespołowe, z podziałem na role i funkcje.

Możemy wyróżnić następujące rodzaje zabaw ze względu na treść:

- tematyczne (np. inscenizacje, naśladowanie) rozwijają funkcje poznawcze;

- konstrukcyjne (np. budowanie konstrukcji z klocków) kształcą umiejętność planowania i dostarczają dziecku satysfakcji, inspirują do działania;

- manipulacyjne (np. nawlekanie koralików, przeplatanie sznurków) służą poznawaniu właściwości przedmiotów, rozwijaniu percepcji wzrokowej, słuchowej czy dotykowej;

- ruchowe (np. bieżne, skoczne, orientacyjno- porządkowe, zabawy ze śpiewem) rozwijają zdolności motoryczne;

- dydaktyczne, czyli poznawcze (np. matematyczne, przyrodnicze) organizowane najczęściej przez osoby dorosłe; rozwijają m.in. spostrzegawczość i wyobraźnię, koncentrację uwagi i pamięć, zainteresowania i uzdolnienia.

Zabawa odgrywa istotną rolę w rozwoju dziecka, a także w całym jego życiu. Ma ona ogromne znaczenie dla rozwoju psychicznego oraz uspołecznienia dzieci. W trakcie zabaw dzieci nieświadomie przyswajają sobie normy i zasady postępowań, których później przestrzegają. Dzięki zabawie właśnie mały człowiek uczy się i zdobywa pierwsze doświadczenia. Dziecko poprzez zabawę utrwala sobie wiedzę na temat świat i ludzi, wtedy też kształtują się uczucia społeczne. Co ciekawe, jeśli chcemy się dowiedzieć, jak nasze dzieci postrzegają nas jako dorosłych, wystarczy obserwować je podczas zabawy. Dzieci są znakomitymi obserwatorami i mistrzami naśladownicwa osób dorosłych.

 

 

Wrzesień 2024r.

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY TRZYLATKA

    Dzieci w wieku 3 lat stają się otwarte, pogodne, mało konfliktowe i gotowe do współpracy. Pamiętając, że każde dziecko rozwija się inaczej, podane poniżej informacje mają charakter ogólny, informacyjny. Jeśli dziecko potrafi więcej, to dobrze. Jeśli mniej, potrzebna jest praca (w domu i w przedszkolu), by wyrównać deficyty.  

Rozwój społeczny i emocjonalny

• Bawi się sam, ale i z innymi dziećmi
• Potrafi dzielić się z innymi
• Jest nastawiony na współpracę
• Zawiera pierwsze przyjaźnie
• Słucha i wykonuje polecenia
• Lubi słuchać historii na swój temat
• Lubi zabawy w dom, rodzinę
• Rozróżnia płcie, interesuje się własną płcią
• Potrafi opowiedzieć o problemie
• Okazuje miłość bliskim, lubi się przytulać
• Boi się ciemności, samotności,
• Czasami adoruje jednego z rodziców
• Chętnie pomaga w domowych prostych czynnościach
• Chętnie się wygłupia, chce rozśmieszać innych
• Ma okresy płaczliwości i braku poczucia bezpieczeństwa, pojawiają się pytania typu „ kochasz mnie jeszcze?”
• Stany emocjonalne dziecka, charakteryzują się krótkotrwałością, gwałtownością i zmiennością – dziecko z jednego stanu emocjonalnego, uczuciowego przechodzi szybko w drugi, często skrajny
• Nie potrafi udawać, ukrywać czy kontrolować emocji
• Uświadamia sobie swoje pragnienia (mówi „ Ja chcę” albo „Ja nie chcę”)

Rozwój fizyczny i motoryczny

• Sam myje ząbki
• Sam je
• Samodzielnie myje ręce, lubi bawić się wodą i w wodzie
• Potrafi nalać napój z butelki, czy dzbanka; pije z kubka, przez rurkę
• Potrafi korzystać z toalety, kontroluje swoje potrzeby fizjologiczne
• Potrafi się ubrać i rozebrać (potrzebuje pomocy przy guzikach, zamkach błyskawicznych, itp.)
• Wkłada buty (wie, który to lewy, a który prawy; umie zapiąć rzepa, nie wiąże sznurówek )
• Rysuje kwadraty i koła
• Zaczyna się posługiwać się nożyczkami
• Skacze na 1 nodze
• Przez chwilę stoi na jednej nodze
• Bez problemu korzysta z urządzeń na placu zabaw
• Sprawnie sobie radzi z omijaniem przeszkód na drodze, nawet kiedy biegnie
• Kopie i rzuca piłkę
• Jeździ na 3 kołowym rowerku

 Rozwój intelektualny

• Ma bogatą wyobraźnię. Może mieć „niewidocznych przyjaciół”; fantazja miesza się z rzeczywistością – nie rozróżnia tych dwóch obszarów
• Coraz więcej zapamiętuje
• Zaczyna dokonywać wyborów, w oparciu o przewidywanie konsekwencji, a nie o działanie
• Uczy się rozwiązywać problemy
• Chętnie słucha bajek, opowiadań
• Zna kilka wierszyków i piosenek
• Potrafi mówić krótkie zdania i prowadzić krótką rozmowę
• Czasem się zacina, jąka  lub powtarza słowa (zwłaszcza w emocjonujących chwilach)
• Zadaje dużo pytań
• Większość tego, co mówi jest zrozumiałe
• Rozróżnia, że coś jest takie same lub inne
• Nazywa podstawowe kolory, umie je pokazać
• Rozróżnia pojęcie teraźniejszości, przyszłości (ale myli „wczoraj”,  „jutro”)
• Układa proste puzzle
• Potrafi policzyć 2-3 rzeczy
• Potrafi powiedzieć, jak się nazywa i ile ma lat, potrafi podać imiona rodziców, swojego przyjaciela i zwierzęcia
• Obserwuje
• Sygnalizuje co lubi, a czego nie (choć nie zawsze wie dlaczego)

Sen
W tym wieku pojawia się lęk przed ciemnością, a bujna wyobraźnia powołuje „do życia” różne strachy. Przydaje się lampka nocna w sypialni malucha.

Jak możesz pomóc swojemu dziecku. 

• Dziecko w tym wieku potrzebuje z twojej strony dużo wsparcia. Nie zapominaj o okazywaniu uczuć                 i zapewnianiu o twojej miłości.
• W wieku trzech lat dzieci u rozwija się zainteresowanie językiem. Zadawaj dziecku dużo pytań i słuchaj jego odpowiedzi. Odpowiadaj na zadawane pytania. Wprowadzaj nowe słowa.
• Jeśli potrzebujesz zmotywować trzylatka używaj słów: mógłbyś, zgadnij, pomóż.
• Pamiętaj, że dziecku sprawią przyjemność historie typu „ Kiedy byłeś małym dzidziusiem...”.
• Wspólnie uczcie się liczyć. Wykorzystujcie do tego lalki, samochodziki, ciasteczka, itp. Pamiętaj, że chodzi    o zabawę w naukę.
• Czytajcie książki. Proś dziecko, żeby samo opowiedziało ci przeczytaną historię.
• Ucz dziecko, jak się nazywa.
• Uczcie się prostych piosenek.
• Bawcie się w teatrzyk, zachęcaj dziecko do opowiadania różnych historii.